Cây cà phê Robusta là một trong những giống cà phê quan trọng nhất trên thế giới, chiếm hơn 40% tổng sản lượng cà phê toàn cầu. Đặc biệt tại Việt Nam, giống cà phê này giữ vai trò chủ lực trong nền nông nghiệp Tây Nguyên, đóng góp vào thành công xuất khẩu và phát triển kinh tế của nhiều vùng miền. Vậy cây cà phê robusta được trồng ở đâu? Cách sinh trưởng của chúng như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu rõ hơn qua bài viết của Coffee Chi dưới đây.
1. Nguồn gốc và đặc điểm của cây cà phê Robusta
Cây cà phê robusta còn được gọi là cà phê vối, có tên khoa học là Coffea canephora. Loài này được phát hiện tại vùng Congo (Trung Phi) vào cuối thế kỷ 19. Khác với giống Arabica vốn yêu cầu khí hậu mát mẻ, Robusta lại thích nghi tốt hơn với vùng khí hậu nhiệt đới nóng ẩm, kháng sâu bệnh tốt và có năng suất cao hơn.
Về mặt hình thái, cây cà phê robusta có thể cao từ 4,5 đến 6,5 mét, với tán cây rộng, thân cứng cáp, lá to, đậm màu. Hạt Robusta có dạng tròn, rãnh giữa thẳng, màu nâu sẫm sau khi rang. Hàm lượng caffeine trong hạt Robusta trung bình từ 2–4%, cao gần gấp đôi so với Arabica. Đây chính là lý do khiến Robusta cho vị đắng mạnh, sâu và hậu vị kéo dài.

2. Vùng trồng cây cà phê Robusta chủ lực tại Việt Nam
Việt Nam là quốc gia đứng đầu thế giới về xuất khẩu Robusta. Các vùng trồng robusta ở Tây Nguyên hiện nay gồm Đắk Lắk, Đắk Nông, Gia Lai, Kon Tum và Lâm Đồng. Trong đó, robusta ở Đắk Lắk nổi tiếng nhất với sản lượng cao, chất lượng đồng đều và thương hiệu Buôn Ma Thuột đã trở thành cái tên đại diện cho cà phê Việt Nam trên bản đồ thế giới.
Các yếu tố như khí hậu nhiệt đới gió mùa, lượng mưa từ 1.800 – 2.500 mm/năm, đất đỏ bazan giàu dinh dưỡng chính là điều kiện lý tưởng cho cây cà phê robusta sinh trưởng khỏe mạnh. Cũng chính nhờ những lợi thế tự nhiên này mà robusta ở Tây Nguyên cho hương vị mạnh mẽ, đậm đà và là lựa chọn hàng đầu cho các dòng cà phê pha phin truyền thống.

3. Quá trình nảy mầm và sinh trưởng của cây cà phê Robusta
Quá trình gieo trồng cây cà phê robusta trải qua nhiều giai đoạn:
-
Nảy mầm: Hạt cà phê Robusta không có giai đoạn ngủ nên cần ủ ngay sau khi thu hoạch. Trong điều kiện nhiệt độ lý tưởng 32–35°C, hạt sẽ nảy mầm sau khoảng 5 ngày.
-
Giai đoạn “nứt nanh”: Từ 2–3 tuần, rễ non bắt đầu nhú ra, đánh dấu sự khởi đầu của một chu trình sống mới.
-
Giai đoạn “đội mũ” và “lá sò”: Sau 3–4 tuần, mầm cây vươn lên mặt đất, bắt đầu xuất hiện lá đầu tiên. Bộ rễ phát triển mạnh, cắm sâu vào đất đến 50cm trong năm đầu tiên.
-
Giai đoạn trưởng thành: Sau khoảng 2–3 năm, cây cà phê robusta bắt đầu ra hoa và cho trái. Quá trình này phụ thuộc vào lượng mưa, độ ẩm và ánh sáng trong môi trường.
4. Điều kiện tự nhiên ảnh hưởng đến cây cà phê Robusta
Để cây cà phê robusta sinh trưởng tốt, cần các yếu tố sau:
-
Nhiệt độ: Từ 22–28°C, cao hơn so với Arabica.
-
Độ cao: Thích hợp ở độ cao dưới 1.200m so với mực nước biển.
-
Lượng mưa: Từ 2.000–2.500 mm/năm.
-
Độ ẩm: 80% là mức lý tưởng. Nếu độ ẩm quá cao hoặc quá thấp đều ảnh hưởng đến khả năng phát triển.
-
Ánh sáng: Cần ánh sáng dồi dào nhưng phải được che chắn hợp lý trong mùa khô.
-
Đất: Đất đỏ bazan, đất phù sa hoặc đất thịt nhẹ đều thích hợp, đặc biệt là các vùng robusta ở Đắk Lắk với tầng đất sâu, tơi xốp và giàu mùn.
5. Quá trình ra hoa và kết trái của cà phê Robusta
Sau 2–3 năm, cây cà phê robusta bắt đầu ra hoa, thường vào tháng 2 dương lịch hằng năm. Hoa nở trong vài ngày, sau đó sẽ thụ phấn nhờ gió và côn trùng, đặc biệt là ong. Những bông hoa trắng nhỏ, thơm nhẹ chính là “báo hiệu” cho một mùa vụ cà phê bắt đầu.
Quá trình kết trái kéo dài khoảng 9 tháng, đến cuối năm sẽ bắt đầu thu hoạch. Các trái cà phê chuyển từ xanh sang đỏ là lúc sẵn sàng cho thu hoạch.
6. Hương vị đặc trưng của cà phê Robusta
Hương vị của Robusta mạnh mẽ, đậm đà, vị đắng đặc trưng do hàm lượng caffeine cao. Một điểm đặc biệt là trong cây cà phê robusta chứa nhiều Chlorogenic Acid (CGA) – không tạo vị chua như axit mà mang lại vị đắng mạnh.
Mặc dù nhiều người đánh giá Robusta không thơm bằng Arabica, nhưng trong pha phin hoặc espresso, chính vị đắng mạnh và hậu vị sâu đã khiến Robusta có chỗ đứng riêng. Sự kết hợp giữa Arabica và Robusta cũng tạo nên sự cân bằng hoàn hảo, được ứng dụng rộng rãi trong các công thức cà phê hiện đại.
7. Robusta rang mộc – Xu hướng trở lại với cà phê nguyên bản
Hiện nay, xu hướng sử dụng cà phê rang mộc nguyên chất đang quay trở lại mạnh mẽ. Người tiêu dùng dần quay lưng với cà phê pha tạp, hướng đến cà phê nguyên chất với nguồn gốc rõ ràng. Cây cà phê robusta được chế biến theo phương pháp rang mộc giữ được hương vị nguyên bản, không chất phụ gia, là lựa chọn lý tưởng cho những ai yêu thích gu đậm, đắng vừa và thơm tự nhiên.
8. Tương lai của cây cà phê Robusta tại Việt Nam
Việt Nam vẫn đang là quốc gia đứng đầu thế giới về sản lượng và xuất khẩu Robusta. Tuy nhiên, các thách thức từ biến đổi khí hậu, biến động giá cả và nhu cầu toàn cầu yêu cầu ngành cà phê cần đổi mới. Việc cải tiến giống, nâng cao chất lượng và xây dựng thương hiệu riêng cho robusta ở Tây Nguyên, đặc biệt là robusta ở Đắk Lắk, sẽ là chìa khóa để giữ vững và phát triển vị thế Việt Nam trên bản đồ cà phê thế giới.
🏠COFFEE CHI – Hơn cả một tách cà phê.
☎️Liên hệ: 0868 243 485
🌐Website: Coffee Chi
🌐TikTok: coffeechi
🌐Facebook: Coffee Chi